En als we nu eens van plaats verwisselden ?
Op 26 en 27 maart 2015 werd een opleiding georganiseerd door het Steunpunt met als titel : “En als we nu eens van plaats verwisselden ?”
De steungroep voor personen met schuldoverlast was een jaar voordien in leven geroepen.
De bijdragen en inzichten die voortvloeiden uit deze originele ervaring brachten Alain Joret en de ploeg van het Steunpunt op het idee een eerste ontmoeting mogelijk te maken tussen mensen in zware schulden en professionals.
Doel ?
Doel was de bemiddelaars te confronteren met de getuigenis van mensen van de steungroep en hen de mogelijkheid te bieden samen na te denken over de relatie bemiddelaar – debiteur.
Volgens welke methode ?
Twee dagen situationele inleving via rollenspelen onder de leiding van Alain en Jimmy Swaelens, regisseur en animator van theaterworkshops binnen de steungroep.
Opleiding ?
Uiteraard, tenzij je van oordeel bent dat een opleiding noodzakelijkerwijs gepaard moet gaan met een syllabus van minstens 50 pagina’s die een hoeveelheid precieze en objectieve informatie bevat.
Het is niet enkel een opleiding maar ook een aanpassing langs beide kanten van de barrière.
De aanwezige bemiddelaars werden opgeschud door de interpellaties van de debiteurs.
Ze ontdekten of herontdekten het belang van luisterbereidheid, het belang plaats te voorzien voor emoties in hun werk, rekening te houden met de globale context van de mensen. ‘Opgeschud’ omdat deze bijdragen niet gebeurden via een academisch discours, maar wel via de ervaring van relationele betrokkenheid en van zichzelf durven ten tonele op te voeren onder de blik van de anderen, zowel in de rol van hulpverlener als van hulpbehoevende.
De bemiddelaars konden ook over hun angsten praten : hun angst zich te vergissen in hun advies, de persoon niet correct te helpen, over geen oplossing te beschikken. Ze konden ook praten over hun frustraties wanneer tijdsgebrek of te weinig flexibiliteit mogelijke hulp in het gedrang brengt.
Wat de deelnemende debiteurs opviel was het feit dat ze geconfronteerd werden met mensen met een menselijk gelaat, in tegenstelling tot het beeld dat ze van professionals hadden : ze waren verbaasd angst en beperkingen bij professionals te bespeuren.
Allen waren erg te spreken over de gezellige sfeer tijdens de opleiding: daardoor was een waarachtige ontmoeting tussen mensen mogelijk, ongeacht hun positie.
Op het einde werden de medewerkers van het Steunpunt uitgenodigd deel te nemen aan een ‘heet van de naald’-evaluatie van deze ervaring. Aanwezig was Nathalie Cobbaut, journaliste bij ‘Echos du Crédit’, die verslag uitbracht over deze opleiding in nr. 46, ‘Vis ma vie’, p. 6 en 7 van het tijdschrift.
Wat kunnen we concluderen?
Ten eerste moet, samen met de leden van de steungroep, benadrukt worden dat het onmogelijk is van plaats te verwisselen, zware schuldenlast van binnenuit te begrijpen als je het zelf niet meegemaakt hebt.
Dit is reeds vrij vaak het geval in de opvolging aangeboden door de diverse bemiddelingsdiensten. En het kan nog beter door meer tijd vrij te maken, door meer plaats toe te kennen aan het emotionele, het relationele en aan het luisterend oor.
Komt er een vervolg ?
Andere opleidingen in de komende jaren om anderen de kans te geven deze ervaring mee te maken, om de opleiding van professionals tot luistervaardigheid te verbeteren, om een beter begrip en aanvoelen te verkrijgen van mensen met zware schulden.
En dit soort ervaring misschien ook aanbieden aan gerechtelijke schuldbemiddelaars... Wordt vervolgd in het volgende nummer (nl. de editie 2015-2016 van de opleidingencatalogus van het Steunpunt).
En aan de kant van de mensen van de steungroep, nadenken over de hulpmiddelen die mensen van de groep aan anderen ter beschikking kunnen stellen. We denken bv. aan de mogelijkheid mensen met schuldoverlast hun verhaal te laten doen aan anderen binnen de steungroepen of individueel, of begeleid te worden bij moeilijke, haast onmogelijke procedures.
Het slotwoord komt van een bemiddelaarster
“Deze twee dagen zullen me bijblijven wegens de enorme warmte, de enorme emoties en de enorme uitwisseling, luisterbereidheid, maar wat deze twee dagen nog het best samenvat is het woordje ‘stempel’, want die stempel zal blijvend zijn.”
En als primeur enkele deelnemerscommentaren
“Ik vond deze bijeenkomst heel verrijkend : je ziet de mensen met schulden op een andere manier. Je ziet dat het niet alleen maar kommer en kwel is, dat je ook op zoek kan gaan naar iets anders, dat die mensen ook over heel wat hulpmiddelen beschikken.”
“Dit heeft me de dingen anders doen beoordelen, ze door een andere bril laten bekijken in het licht van wat je dagelijks meemaakt, ongeacht aan welke kant van het bureau je zit”.
“Mooi initiatief, deze uitwisseling van ervaringen ! Ik heb veel bewondering voor de inspanningen van de animatoren om ons (bemiddelaren / bemiddelaarster en steungroep) te ‘verplichten’ op zoek te gaan naar onze eigen emoties en die ten tonele te brengen. Immers, het is zo makkelijk in onze vakgebeid ons te verschansen achter juridisch, sociaal of financieel jargon voor de enen en slachtoffertaal voor de anderen ! Chapeau !”
Alain Joret
