Steunpunt voor de Diensten Schuldbemiddeling van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

ontmoeting met de vereniging van de Franstalige Gerechtelijke Schuldbemiddelaars van Brussel

12/06/2020

Op 21/02 hadden we een ontmoeting met de vereniging van de Franstalige Gerechtelijke Schuldbemiddelaars van Brussel in het justitiepaleis aan het Poelaertplein.

Voor een publiek samengesteld uit voor 1/3 gerechtelijke schuldbemiddelaars, 1/3 minnelijke schuldbemiddelaars en 1/3 minnelijke schuldbemiddelaars die ook aan gerechtelijke schuldbemiddeling doen, hebben we eerst kort de werkingsprincipes van de diensten schuldbemiddeling overlopen, om vervolgens gesprekken te lanceren over de bemiddelingspraktijken op alle niveaus.

Problemen met incassobureaus/gerechtsdeurwaarders

De eerste algemene vaststelling die naar voren kwam, betrof het probleem van de onrechtmatige kosten en het gedrag van sommige incassobureaus en/of gerechtsdeurwaarders. Hoewel de collectieve schuldenregeling het over het algemeen mogelijk maakt om het contact met incassospecialisten te beperken of zelfs helemaal te vermijden, worden juridische schuldbemiddelaars steeds vaker geconfronteerd met hun onrechtmatige praktijken. Ze stuiten ook op koppige dossierbeheerders die soms slechts na meerdere brieven en aanmaningen tot rede te brengen zijn.

Dit is een realiteit waarmee de diensten schuldbemiddeling al vele jaren geconfronteerd worden. Op dit vlak hebben advocaten evenwel een voordeel ten opzichte van de minnelijke schuldbemiddelaars, aangezien zij te allen tijde een beroep kunnen doen op de arbeidsrechter in geval van manifest misbruik.

Opstellen van verzoekschriften

Een andere veel voorkomende vaststelling betrof de moeilijkheden die men ondervindt bij het opstellen van het verzoekschrift tot CSR. Hoewel alle advocaten een verzoekschrift kunnen opstellen, kunnen maar weinig kandidaat-cliënten zich de diensten van een advocaat veroorloven en staan er slechts 10 advocaten ingeschreven bij het BRB, het Bureau voor Rechtsbijstand, onder de kolom "schuldoverlast". En ze worden geconfronteerd met dezelfde problemen als de medewerkers van de diensten schuldbemiddeling: de procedure is heel strikt, ze krijgen een groot aantal bijkomende vragen die geen verband houden met de toegangsvoorwaarden tot de procedure en die de beslissing van toelaatbaarheid uitstellen, verzoeken om bewijsstukken voor gevolgde opleidingen of sollicitaties, enz.

Volgens de griffiers die ook op de vergadering aanwezig waren, lijkt er medio december een verandering te zijn opgetreden in het personeel dat verantwoordelijk is voor het onderzoek van de verzoekschriften. In ieder geval streven de pro deo advocaten op dat vlak naar een betere samenwerking met de diensten schuldbemiddeling.

Aandacht voor de budgetten die in het verzoekschrift worden voorgesteld

De discussie ging vervolgens over de uitwerking van de budgetten en sommige gerechtelijke schuldbemiddelaars wilden benadrukken dat de in het verzoekschrift opgenomen financiële overzichten soms absoluut onrealistisch zijn. Een eenvoudig gesprek met de cliënt leert hen dat de budgetposten veel lager worden ingeschat dan de bedragen die het gezin in werkelijkheid nodig heeft (bijvoorbeeld: € 100 per maand voor voeding) en dat ze als enige doel hebben het budget in evenwicht te brengen. Dat leidt vaak tot onbegrip bij de cliënt en doet ook de gerechtelijke schuldbemiddelaar het vertrouwen verliezen in de minnelijke schuldbemiddelaar.

Problemen met de gerechtelijke schuldbemiddelaar

Andersom voorzien ook sommige gerechtelijke schuldbemiddelaars te krappe budgetten en blijven doof voor vragen om informatie vanwege de minnelijke schuldbemiddelaars. De diensten schuldbemiddeling worden immers vaak geraadpleegd door cliënten die niet in staat zijn een leven in overeenstemming met de menselijke waardigheid te leiden vanwege de te strenge voorwaarden van de aanzuiveringsregeling.

We wijzen erop dat de cliënt te allen tijde een beroep kan doen op de rechter van de arbeidsrechtbank in geval van ernstige problemen met de schuldbemiddelaar. Hoewel het raadzaam is geen beroep te doen op de magistraten zonder zwaarwegende argumenten, mag men niet vergeten dat deze mogelijkheid bestaat en dat hiervoor een eenvoudig schrijven naar de griffie volstaat. Deze mogelijkheid is niet beperkt tot het verzoek om een andere schuldbemiddelaar aan te stellen, wat overigens zeer moeilijk te bekomen is.

Goede praktijken die werden uitgewisseld :

Naast de CSR heeft de wetgever de mogelijkheid om onbeperkt uitstel te vragen uitgebreid, aangezien artikel 63 §1, 1ste lid van het nieuwe wetboek voor de minnelijke en gedwongen invordering van fiscale en niet-fiscale schuldvorderingen, dat op 01/01/2020 in werking is getreden, duidelijk bepaalt dat uitstel kan worden verleend "voor de door hem uit hoofde van fiscale of niet-fiscale schuldvorderingen verschuldigde sommen" (terwijl deze mogelijkheid voorheen alleen bestond voor de BTW en de personenbelasting). Deze wet dekt echter noch de terugvordering van alimentatiegelden via de DAVO, noch de terugvordering van strafrechtelijke boetes, waarvoor de enige mogelijkheid tot kwijtschelding het gratieverzoek blijft. (Met redenen omklede brief aan de dienst Genade van de FOD Justitie, Waterloolaan 115 te 1000 Brussel of per e-mail aan graces.genade@just.fgov.be).

Wat betreft de vereisten met betrekking tot de controle van de werkwilligheid werd eraan herinnerd dat de OCMW’s de bevoegdheid hebben aan bepaalde personen een attest van werkwilligheid uit te reiken. Een dergelijk attest zou moeten gebruikt kunnen worden als bewijs voor de arbeidsrechtbank, aangezien het door het comité pas na een grondige analyse van de situatie van de betrokkene wordt afgeleverd.

Het heeft geen zin om een gerechtelijke schuldbemiddelaar voor te stellen in het verzoekschrift, tenzij de keuze om voor de hand liggende redenen van vereenvoudiging gerechtvaardigd is. Bijvoorbeeld, wanneer de partner van de cliënt reeds een collectieve schuldenregeling heeft bij zo’n schuldbemiddelaar en er sprake is van gemeenschappelijke schulden.

Tot slot willen we u er nog aan herinneren dat het Steunpunt verschillende tools heeft ontwikkeld, waarover bemiddelaars kunnen beschikken om hun cliënten zo goed mogelijk te informeren:

  • De brochure « De Collectieve schuldenregeling in 10 vragen» opgesteld in samenwerking met de minnelijke schuldbemiddelaars, mevrouw Boccart, magistraat bij de Arbeidsrechtbank, en drie gerechtelijke bemiddelaars. De brochure is beschikbaar op de volgende link.
  • De informatiesessies over de CSR waar zowel de diensten schuldbemiddeling als advocaten hun cliënten en/of kandidaat-cliënten anoniem naartoe kunnen sturen om nadere toelichting te krijgen over de procedure. Meer informatie op onze website

Agenda

  • Event Steunpunt
  • Event partner
  • Opleiding

Nieuwsbrief